Giáo dục Gia Đình Phật Tử ngày xưa cũng đồng dạng với nền giáo dục trong nhà trường _có phần nào theo tinh thần “quân sư phụ” của giáo dục Khổng, Mạnh, nghĩa là chú trọng đến nhân, lễ, nghĩa, trí, tín và “kính lão đắc thọ” (kính trọng người lớn tuổi thì được sống lâu) v.v.. Khi quan điểm giáo dục Khổng, Mạnh gặp nền văn minh Tây phương thì sinh ra một sự “xung đột” vì khác biệt, cho nên sau năm 1975, khi làn sóng người tị nạn Việt Nam đến các nước Âu, Mỹ thì vấn đề khác biệt giữa các thế hệ (Cha mẹ/con cái) trở nên trầm trọng.

Thật ra sự khác biệt do khoảng cách tuổi tác (gap generation) cho dù trong cùng một nền văn hóa cũng đã xảy ra từ những năm 1960, nhưng nó càng rõ nét hơn trong những đại gia đình Việt Nam sinh sống ở hải ngoại.

Chúng ta không đủ khá năng bàn đến vấn đề rộng lớn này trên qui mô xã hội, mà chỉ khoanh vùng trong tổ chức Gia Đình Phật Tử chúng ta mà thôi.

Gia Đình Phật Tử chúng ta là một tổ chức giáo dục Thanh Thiếu Nhi, gồm Bác Gia Trưởng, Huynh Trưởng và Đoàn sinh nên gồm đủ mọi tầng lớp xã hội, đủ mọi lứa tuổi … thế nhưng chưa bao giờ có chuyện “xung đột” giữa các thế hệ, đó là vì sao ? _Xin thưa vì một trong những đặc điểm của giáo dục Gia Đình Phật Tử là tính khai phóng và tính tự giác, kèm theo những phương pháp giáo dục Phật giáo: Lắng nghe, quán chiếu và thực hành .…

Là một nền Giáo dục khai phóng nên Giáo dục Gia Đình Phật Tử không chỉ đóng khung trong luân lý Á Đông mà vẫn tiếp xúc, tìm hiểu và làm quen với những phong tục tập quán Tây Phương để thu thập những cái hay, cái đẹp, cái mới của họ; dạy cho các em biết lắng nghe, suy nghiệm và thực hành; nếu thấy có lợi ích thì mới áp dụng trong đời sống; nói theo danh từ Phật giáo là Văn Tư Tu.

Từ Huynh trưởng đến Đoàn sinh đều có Giới, Luật phải tuân theo nên không thể có “xung đột” giữa các thành viên mà chỉ có “Anh bên Em, Em bên Chị .. vui làm” để xây dựng Đơn vị vững mạnh mà thôi. Vì được giáo dục không để bị chủ nghĩa cá nhân chi phối (tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách) nên các em ngay từ nhỏ (lứa tuổi Oanh Vũ) đã học tập tinh thần vô ngã qua hành động:

“Chủ từ” là “EM” nhưng những việc em làm không vì riêng mình mà vì lợi ích của tập thể (gia đình, xã hội, chúng sanh); đó là lý do tại sao tuổi trẻ Gia Đình Phật Tử được huấn luyện không háo thắng, không ganh tị, không kỳ thị không coi thường cha mẹ cho dù ở Trường, ở Đoàn, v.v.. các em học được những điều mà đôi khi có nhiều bậc cha mẹ không hiểu được. Tất nhiên, bất cứ ở đâu và vào thời đại nào cũng có những thành viên cá biệt, những con “ngựa chứng” _nhưng điều này rất ít thấy trong Gia Đình Phật Tử.

Thưa Anh Chị Em,

Chúng ta phải tự hào về điều này: trong tổ chức chúng ta, chỉ kể từ trên xuống đến ngành Thiếu thôi, chưa nói đến ngành Oanh Vũ, đã có đủ bốn thế hệ theo sự phân chia của các quốc gia Tây phương ngày nay, đó là:

1) Thế hệ thứ nhất: những Huynh trưởng cao niên sinh từ 1923 đến 1943 (từ 70 đến 90 tuổi)
2) Thế hệ thứ hai: những Huynh trưởng trung niên và trẻ sinh từ 1944 đến 1968 (từ 45 đến 69 tuổi)
3) Thế hệ thứ ba: mới tự lập, thành thạo kỷ thuật hiện đại, rất năng động, những Huynh trưởng trẻ sinh từ 1969 đến 1983 (từ 30 đến 44 tuổi)
4) Thế hệ thứ tư: thế hệ này rất đa dạng, tự tin, thực tế, lạc quan và nghĩ đến cá nhân nhiều hơn, sinh từ 1984 đến 1998 (từ 15 đến 29 tuổi)

Như vậy, Gia Đình Phật Tử chúng ta có thể coi như một ngôi nhà của “ngũ đại đồng đường” vì gồm có năm thế hệ sống chung hòa bình dưới cùng một mái nhà LAM, không có xung đột vì cùng chung một lý tưởng, cùng theo một mục đích mà không cần hưởng một lợi lộc vật chất nào cả. Lý tưởng là thành tựu một quốc độ sống và thực hành Phật Pháp, mục đích là hướng dẫn đàn em đi theo lý tưởng của mình. Trong ngôi nhà Lam, những Anh Chị Huynh trưởng lớn luôn lắng nghe ý kiến mới mẻ, những sáng kiến về khoa học, kỷ thuật đem áp dụng vào sinh hoạt Gia Đình Phật Tử, … của những Huynh trưởng trẻ, còn những Huynh trưởng trẻ luôn vâng lời Anh Chị lớn về những kinh nghiệm, sự khôn ngoan, về cách giữ gìn, phát triễn những nét đẹp truyền thống của đạo Phật, của nền văn hóa dân tộc Việt, v.v.. để, dù sống nơi đâu cũng không quên nguồn gốc của mình, nòi giống của mình …

Ngoài ra những Huynh trưởng trẻ ở ngoài đời là “ông kia bà nọ”, bằng cấp, học vị đầy mình, khả năng chuyên môn về nghiệp vụ có thể dạy anh chị, cha mẹ mình nhưng sinh hoạt trong Gia Đình Phật Tử, những Huynh trưởng ấy luôn có thái độ cung kính, khiêm tốn, kham nhẫn với các anh chị lớn tuổi hàng cha mẹ, ông bà mình … luôn nhẹ nhàng, dịu dàng, mềm dẽo.

Chính vì vậy, mặc dù sự khác biệt về tuổi tác có thể tạo nên những khác biệt về tâm lý, hành động và đối xử nhưng trong Gia Đình Phật Tử vẫn được trên thuận dưới hòa, như châm ngôn Hòa Tin Vui của ngành Oanh Vũ vậy. Trong các đơn vị, Huynh Trưởng trực tiếp sinh hoạt và điều khiển Đoàn sinh luôn có độ tuổi thích hợp chứ không bao giờ có chuyện một Huynh trưởng 60 tuổi làm Đoàn trưởng sinh hoạt thường xuyên và điều khiển đoàn Oanh Vũ 6,7 tuổi cả !

Mỗi thế hệ cách nhau từ 20 đến 30 năm là thời gian trung bình để con người lớn lên và thật sự trưởng thành (cũng giống như Khổng Tử đã nói “tam thập nhi lập” _30 tuổi là tuổi trưởng thành _vậy !)

Do đó, vấn đề “xung khắc hay “xung đột giữa các thế hệ” (Generation Gap) là vấn đề đã và đang xảy ra ở cả hải ngoại và quốc nội, có khi rất trầm trọng, nhưng trong Gia Đình Phật Tử chúng ta điều ấy không xảy ra. Mỗi người chúng ta luôn làm mới chính mình, làm mới các phương pháp giáo dục truyền đạt của tất cả các bộ môn, để các em tiếp thu dễ dàng: dễ học, dễ hiểu, dễ nhớ … từ các bài hát, các trò chơi, cho đến các bài học về Phật Pháp, Chuyên Môn, Hoạt Động Thanh Niên, v.v.. sao cho các em có cảm tưởng “Học mà Chơi, Chơi mà học” đó chính là nghệ thuật sư phạm là đề tài để suy gẫm của người Huynh trưởng Gia Đình Phật Tử thế hệ hôm nay.

Thân kính chúc Anh Chị Em một tuần thật nhiều niềm vui.

Trân trọng,
BBT