DUY TUỆ THỊ NGHIỆP
Anh chị em Lam Viên thân kính!

Người Trí lấy trí tuệ làm sự nghiệp. Lấy chơn lý làm tiêu chí trong mọi tranh biện và giao du. Có như thế mới loại được tam độc Tham Sân Si. Có như thế mới vượt được tử sanh đạt cứu cánh nát bàn.

Kinh Ưu Ba Ly số 133 bộ Trung A Hàm chép rằng:

Đứng đầu nhóm Ni Kiền là Ni Kiền Thân Tử có hai đệ tử xuất chúng đó là Trường Khổ Hạnh và Ưu Ba Ly. Một hôm Trường Khổ Hạnh đến Vườn Xoài Ba Bà Ly gặp Phật, Phật hỏi:

– Ni Kiền Tôn Phái chủ trương có bao nhiêu hành vi để không hành ác nghiệp, không tạo ác nghiệp?

– Thầy tôi không dạy các điều ấy mà giảng giải rõ các hình phạt để không hành ác nghiệp và tạo ác nghiệp. Có ba sự trừng phạt. Trừng phạt bằng thân. Trừng phạt bằng khẩu. Trừng phạt bằng ý. Cả ba đều khác nhau. Riêng thân phạt là quan trọng hơn cả.

Phật hỏi đi hỏi lại ba lần như vậy, Tôn phái của ông cho rằng:

Thân phạt là quan trọng nhất phải không? Trường Khổ Hạnh ba lần xác quyết: Thân phạt là quan trọng hơn cả. Phật yên lặng bấy giờ Trường Khổ Hạnh mới hỏi:

– Thế Cù Đàm dạy có bao nhiêu nghiệp để không hành ác nghiệp, không tạo ác nghiệp?

– Ta dạy có ba nghiệp: Thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp. Cả ba đều khác nhau. Nhưng ý nghiệp là quan trọng hơn cả.

Trường Khổ Hạnh hỏi đi hỏi lại Phật ba lần rằng theo Phật Ý nghiệp là quan trọng nhất? Ba lần Phật phán quyết đúng như vậy. Trường Khổ Hạnh yên lặng nhiểu quanh Phật rồi trở về thuật lại cho thầy mình là Ni Kiền Thân Tử đúng không sai một ly. Nghe xong Ni Kiền Thân Tử tán thán Trưởng Khổ Hạnh là kẻ có trí tuệ ưu việt đã bình luận ngang ngửa với Cù Đàm và hiễn dương được giáo nghĩa Thân Phạt là quan trọng hơn cả.

Ưu Ba Ly và năm trăm đệ tử nghe trọn vẹn giai thoại trên và bạch cùng thầy xin đi gặp Phật và có thể thẩm định Phật ba lần không khác Trường Khổ Hạnh. Trường Khổ Hạnh can thầy không nên cho Ưu Ba Ly đi nhưng Ni Kiền Thân Tử cho rằng Ưu Ba Ly có thể thu nhiếp Phật một cách dễ dàng.

Khi gặp Phật Ưu Ba Ly ngỏ ý muốn nghe sự đàm luận giữa Phật và Trường Khổ Hạnh như thế nào. Phật hứa khả và thuật không thiếu điều chi. Nghe xong Ưu Ba Ly tán thán Trường Khổ Hạnh là bậc biện tài đã cất tiếng oai hùng như sư tử trước Cù Đàm và nói được chân giáo nghĩa của Ni Kiền. Phật bảo:

– Nếu ông an trụ trong sự thật, bằng sự thật mà đối đáp thì ta muốn cùng ông đàm luận. Ưu Ba Ly sốt sắn:

– Tôi cũng rất muốn như vậy. Phật đặt vấn đề:

– Nếu từ địa điểm khác, tôi và ông cùng đến đây. Chúng ta đạp chết nhiều côn trùng lớn nhỏ. Theo ông việc sát sanh nầy có quả báo ra sao?

– Nếu CỐ Ý chúng ta có tội lớn. NẾU KHÔNG CỐ Ý THÌ TỘI KHÔNG LỚN. Phật lại nói dụ: Có một Sa Môn Phạm Chí có đại như ý túc, có đại phúc hựu nói rằng: “Ta chỉ khởi một niệm sân làm cho tất cả xứ Na Lan Đà thành tro bụi. Sa Môn ấy có làm được điều đó không? Ưu Ba Ly đáp ngay:

– Dĩ nhiên là được. Phật nhấn mạnh thêm:

– Vì ai mà Đại Trạch Lâm, rừng Kỳ Lân, rừng Mê Lộc, rừng Tịch Tịnh, rừng Không Dã lại là những khu rừng. Ưu Ba Ly im lặng. Thế Tôn nhắc đến ba lần. Ưu Ba Ly nói:

– Tôi đã ngộ đạo ý. Ý nghiệp là cực trọng. Chỉ vì một niệm sân của tiền nhân chúng ta mà các khu rừng trên hiện hửu. Rồi ông xin thọ giới quy y với Phật. Phật dạy:

– Ta đã thuận hãy yên lặng mà hành trì, đừng tuyên bố gì cả. Ưu Ba Ly xúc động đến ứa nước mắt và hứa sẽ không qua lại nhóm Ni Kiền Tử. Phật dạy:

– Không nên như thế. Ông và họ đã bao năm kính trọng nhau, không nên thay đổi. Tuỳ theo khả năng mà cúng dường. Chỉ giữ gìn chánh kiến là tốt. Ưu Ba Ly nghẹn ngào bạch:

– Xưa nay con nghe các vị giáo chủ, các tư tưởng gia, các triết học gia tất cả đều bảo: Giáo lý chủ trương, tư tưởng học thuyết của họ là cực kỳ cao thâm, tối diệu. Cúng dường họ và đệ tử của họ mới có phước. Theo kẻ khác cúng dường kẻ khác là đoạ lạc khổ đau. Thế Tôn dạy:

– Bố thí cho bất cứ ai để duy trì sự sống đều có phước cả. Nhưng cúng dường cho kẻ tinh tấn, thanh tịnh thì có phước nhiều hơn. Rồi Thế Tôn dạy cho ông đạo lý bốn chân thật làm cho ông tỏ ngộ đạo ý sâu xa. Từ đó ông chỉ cúng dường cho bốn chúng Tỳ Kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di và cung đón vào nhà. còn Ni Kiền Tử ông không cho vào nhà. chỉ đứng trước nhà thọ nhận cúng dường mà thôi.
Nghe tin nầy Trường Khổ Hạnh về báo với thầy. Ni Kiền Thân Tử không tin nên mới đưa môn đồ đến nhà Ưu Ba Ly. Gia nhân Ưu Ba Ly bảo tất cả hãy đứng ngoài và sẽ nhận được đồ cúng dường. Ni Kiền Thân Tử tức quá quát:

– Ta chỉ cần gặp Ưu Ba Ly không cần nhận cúng dường, Ưu Ba Ly đồng ý tiếp. Nhưng ông thăng tòa ở đại sảnh rồi mới mở cửa đón Ni Kiền Thân Tử và môn đồ. Quá ư bực tức Ni Kiền Thân Tử khiển trách nặng nề Ưu Ba Ly và bảo:

– Cuối cùng ngươi là đệ tử của ai? Ưu Ba Ly liền xuống tòa chấp hai tay hướng về Tịnh Xá của Phật bạch:

– Tôi bây giờ là đệ tử của bậc Chánh Đẳng Giác, Bậc Đại Hùng Lực, bậc thầy của nhơn Thiên. . . . . Nghe đến đây Ni Kiền Thân Tử tức quá mà chết. Các đệ tử của ông đưa ông về trú xứ.

Anh chị em Lam Viên thân kính!

Chúng ta luôn tôn trọng sự thật. Sẵn sàng nhận khuyết điểm sai lầm phải có tâm tàm quý hối trừ không sai phạm đó mới là kẻ trí. Rất mong anh chị em như Pháp tu trì./.

NGUYÊN TÍN Nguyễn Châu.

582 lượt xem