*
Trầm ngâm, một vị cho rằng:
“Hưởng phong cảnh đẹp thú bằng lên tiên
Khi xuân rực rỡ thiên nhiên
Vui đàn chim hót, thắm duyên hoa cười
Đất trời, cây cỏ tốt tươi
Dong thuyền dòng biếc dạo chơi lững lờ
Hoặc mang bầu rượu túi thơ
Núi cao ngâm vịnh: giấc mơ một đời!”.
Vị bên phải khẽ thốt lời:
“Gia đình đoàn tụ một nơi sum vầy
Thức ngon, rượu quý tràn đầy
Đàn ca hát xướng ngất ngây thâm tình
Quây quần thân thuộc quanh mình
Sướng như lên tận mây xanh cõi trời!”.
Vị bên trái nói: “Trên đời
Được sinh ra đúng vào nơi sang giàu
Nhiều tiền bạc, lắm quân hầu
Ăn ngon, mặc đẹp, nhà lầu, ngựa xe
Vinh hoa phú quý bề bề
Mới là vui sướng còn chi sánh bằng!”.
Vị ngồi phía trước thưa rằng:
“Các thầy nghĩ vậy phải chăng đều lầm?
Theo tôi cưới được giai nhân
Vài nàng quyến rũ, tấm thân gợi tình
Nói cười ca múa đẹp xinh
Mới là hạnh phúc mà mình thiết tha!”.
*
Những lời đàm luận vẳng xa
Vừa khi Đức Phật ghé qua kinh hành
Dừng chân hỏi rõ ngọn ngành
Động lòng thương xót chúng sanh mê lầm
Ngài bèn dạy: “Kìa cảnh xuân
Thiên nhiên vạn vật xa gần tốt tươi
Thu qua, Đông tới bên trời
Úa tàn cây cỏ, tơi bời lá hoa!”.
“Kìa người sum họp đầy nhà
Chứa chan tình cảm, chan hòa niềm vui
Hợp rồi lại phải chia phôi
Sinh ly, tử biệt khiến người khổ đau!”.
“Kìa xem phú quý sang giàu
Gia tài dù lắm, bền lâu bao giờ
Đời người ngắn tựa giấc mơ
Mang gì theo được trong giờ xuôi tay!”.
“Kìa xem những kẻ đắm say
Ham mê sắc dục hao gầy tấm thân
Lại thêm mê muội tâm thần
Tan nhà, mất nước bắt nguồn từ đây!”.
“Nói chung những ước muốn này
Là nguyên nhân chính vần xoay luân hồi
Trong vòng sinh tử nổi trôi
Khiến đời đau khổ! Khiến người lầm than!
Chỉ riêng có cõi Niết Bàn
Là nơi an lạc chứa chan ngàn đời
Là chân hạnh phúc tuyệt vời!”.
Rồi ngài kể lại chuyện thời xa xưa:
*
“Trước kia có một ông vua
Trị vì một nước cõi bờ thênh thang
Nhà vua tên gọi Phổ An
Mời vua bốn nước lân bang tiệc tùng
Kéo dài bốn tháng tưng bừng
Đến khi tan tiệc, lúc cùng chia tay
Phổ An hỏi bốn vua này
“Điều chi lạc thú mê say nhất đời?”.
Bốn vua lần lượt trả lời:
“Dạo chơi cảnh đẹp đất trời bao la!”.
“Gia đình sum họp chan hòa!”.
“Giàu sang phú quý một nhà hiển vinh!”.
“Giai nhân nhan sắc gợi tình!”.
Đó là những thứ cho mình sướng vui!
Phổ An nghiêm nghị đáp lời:
“Đó là tạm bợ nhất thời mà thôi
Nguyên nhân sinh tử luân hồi
Cội nguồn đau khổ nổi trôi kiếp người!”.
Kể xong chuyện, Phật tiếp lời:
“Mong cho bốn vị thoát nơi ta bà,
Phổ An kiếp trước là ta
Bốn vua ngày đó chính là các ông
Ta khuyên chẳng chịu ghi lòng
Kiếp này quanh quẩn trong vòng tử sinh!”.
Bốn sa môn khẽ lặng thinh
Nhủ lòng sám hối tâm thành từ đây.
Vừng dương rực chiếu cỏ cây
Hương xuân ngan ngát tỏa đầy không gian
Bốn người bừng ánh đạo vàng
Khơi nguồn hạnh phúc dâng tràn trong tim.

Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)