Lời Khuyên của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma (17) | Gia Đình Phật Tử Việt Nam Trên Thế Giới

Home » Thư viện Lam » Bài vở » Lời Khuyên của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma (17)

Lời khuyên những người nắm giữ cán cân luật pháp

Đức ĐẠT-LAI LAT-MA

Trong một xã hội nào cũng thế, mọi người bắt buộc phải tuân thủ một số kỷ luật. Những ai phạm vào sai lầm hay những hành vi nguy hại phải bị trừng trị, và những ai có những hành vi đúng đắn sẽ được khuyến khích. Muốn cho hệ thống ấy tiến hành một cách tốt đẹp thì phải nhờ vào luật pháp và những người đứng ra áp dụng luật pháp. Nếu những người áp dụng và bảo vệ luật pháp và của cải mà không liêm khiết, thì cả hệ thống sẽ trở thành bất công. Có phải đấy là tình trạng mà người ta thường thấy trong một số quốc gia hay không, khi mà những người giàu có và thế lực không hề bị truy tố hoặc thắng kiện một cách dễ dàng, trong lúc những người nghèo khổ phải lãnh những bản án thật nặng nề ? Âu châu nói chung cho thấy một gương tốt về các vấn đề này. Trong các nước đông phương, thì tiền bạc thường giữ vai trò quyết định một kẻ nào đó phạm pháp hay vô tội. Thật đáng buồn.

Mới hôm qua đây, có một người nói với tôi rằng tại Hoa kỳ, các vị quan tòa hoặc kết án thẳng thừng việc phá thai hoặc là không, không có một sự đắn đo nào cả. Tuy nhiên, phá thai vì những lý do nghiêm trọng – chẳng hạn người mẹ có nguy cơ bị chết và phải chọn giữa sự sống của mình và đứa bé – hoặc vì sự ra đời của một đứa bé sẽ không cho phép họ đi nghỉ hè hay là họ sẽ không đủ tiền để mua tủ bàn mới, thì trong hai trường hợp nhất định phải có một sự khác biệt rõ rệt. Nhưng theo quan điểm của các vị quan toà trên đây hẳn là không có gì khác với nhau. Chủ đề này đáng được nghiên cứu tỉ mỉ để xác định một cách chính xác từng trường hợp để phán quyết : trường hợp nào thì việc phá thai phải bị cấm đoán, trường hợp nào có thể cho phép.

Gần đây, khi tôi ở Argentina, có một vị thẩm phán hỏi tôi nghĩ gì về án tử hình như là một phương tiện để tái lập luật pháp. Quan điểm của tôi là án tử hình không thể chấp nhận được vì nhiều lý do, và tôi mong mõi một cách thành thật rằng một ngày nào đó tử hình sẽ được bãi bỏ trên toàn thế giới. Nhất định đó là một hành vi cực kỳ nghiêm trọng không cho phép kẻ bị kết án một dịp may nào khác để chuộc tội. Một kẻ phạm pháp cũng là một con người, tùy theo hoàn cảnh họ có thể trở thành thật tốt, cũng chẳng khác gì trường hợp của các bạn và của tôi đây, chúng ta cũng có thể rơi vào những hoàn cảnh làm cho chúng ta trở thành tồi tệ nhất. Hãy cho kẻ tôi phạm một dịp may. Chớ bao giờ xem hắn là một con người vĩnh viễn nguy hại và phải loại trừ với bất cứ giá nào.

Khi thân xác ta ốm đau, ta đâu có hủy diệt nó, ta cố gắng chữa trị cho nó. Tại sao ta phải hủy diệt những thành phần ốm đau của xã hội, thay vì phải chăm sóc cho những thành phần ấy ?

Sau đó đến lượt tôi hỏi lại vị thẩm phán trên đây như sau : « Hãy lấy một thí dụ có hai người đàn ông phạm vào hai tội ác giống nhau và đều bị kết án chung thân như nhau. Một người thì độc thân, một người thì đông con và con cái chỉ biết trông cậy vào người này vì vợ hắn đã chết. Nếu ngài bỏ tù người này thì ai nuôi những đứa trẻ. Ngài nghĩ sao ? ».

Vị thẩm phán trả lời rằng, theo luật pháp, cả hai người phải chịu chung một hình phạt giống như nhau. Xã hội phải đứng ra giáo dục cho đám trẻ.

Tôi không thể không chấp nhận là trên phương diện tội phạm, tất nhiên là cả hai người phải gánh chịu cùng một hình phạt, nhưng trên phương diện cảnh huống khi hình phạt ấy được đem ra áp dụng thì lại có một sự khác biệt thật to lớn. Người ta trừng phạt người cha, nhưng đồng thời cũng trừng phạt luôn những đứa bé một cách thật tàn nhẫn, tuy rằng chúng chẳng có làm gì nên tội cả. Vị thẩm phán trả lời tôi là luật pháp không dự trù câu giải đáp cho vấn đề này.

Đôi khi những người cầm cân luật pháp cũng nên tự vấn lấy lương tâm mình.

Hoang Phong dịch, 29.03.09

[Trích trong quyển : Những lời khuyên tâm huyết của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma (Conseils du coeur), sách được thực hiện với sự hợp tác của Ngài Mathieu RICARD, do Christian BRUYAT dịch từ tiếng Tây Tạng, nhà xuất bản PRESSE DE LA RENAISSANCE, Paris, 2001]

582 lượt xem