Hình ảnh tuyệt thực ngày 30.5.1963

Trước cuộc biểu tình với hàng vạn Phật Tử tham gia diễn ra hồi 9 giờ ngày 30.5.1963 và tiếp đó là một cuộc tuyệt thực 24 giờ (về sau một số nơi đã tăng lên 48 giờ) của Tăng Ni, Tín Đồ Phật Giáo hầu hết các Tỉnh Hội, Khuôn Hội, chùa chiền, tự viện khắp lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa, Hòa Thượng Hội Chủ Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam đã gởi một điện tín cho Tổng Thống Ngô Đình Diệm và một Diễn Từ cho Phật Giáo Đồ.

Sau khi 2 văn kiện trên được chính thức công bố, các Tỉnh Giáo Hội từ vĩ tuyến 17 đến Cà Mau, chư Tăng Ni và Tín Đồ Phật Tử đều nhất loạt tổ chức tuyệt thực 24 giờ tại các chùa thuộc trụ sở Phật Giáo. Tại thủ đô Sài Gòn, các chùa Ấn Quang; Xá Lợi; Giác Minh là những trung tâm điểm của cuộc tranh đấu, cuộc tuyệt thực đầu tiên tại 2 ngôi chùa Ấn Quang và Xá Lợi, số Tăng Ni tham gia đã lên đến 80 vị, chưa kể các nam nữ Phật Tử – trong đó đa số là Huynh Trưởng, Đoàn Sinh Gia Đình Phật Tử – cũng xin ghi tên tuyệt thực.

Đồng thời, hưởng ứng lời hiệu triệu của Hòa Thượng Hội Chủ Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam, ngày 1.6.1963, hàng ngàn thanh niên, sinh viên, học sinh, Gia Đình Phật Tử và đông đảo đồng bào mọi giới tại Huế đã tổ chức biểu tình ủng hộ cuộc tuyệt thực 24 giờ của chư Tăng, Ni tại chùa Từ Đàm với mục đích yêu cầu chính quyền thực thi nghiêm chỉnh chính sách "bình đẳng tôn giáo".

Dưới đây là nguyên văn các văn kiện ấy:

Nơi nhận: KÍNH ĐIỆN TỔNG THỐNG VIỆT NAM CỘNG HÒA – SAIGON.

Nội dung: TÔI CẨN TRỌNG BÁO TIN TỔNG THỐNG HAY RẰNG CÁC VỊ LÃNH ĐẠO CÁC TẬP ĐOÀN PHẬT GIÁO VIỆT NAM GỒM CẢ TRUNG NAM BẮC ĐÃ KHỞI SỰ TUYỆT THỰC LÚC 14 GIỜ NGÀY 30-5-1963 – Stop – MỘT LẦN CHÓT TÔI LÊN TIẾNG KHẨN THIẾT YÊU CẦU TỔNG THỐNG GIẢI QUYẾT MỘT CÁCH NGHIÊM CHỈNH VÀ THỎA MÃN 5 NGUYỆN VỌNG CHÂN CHÍNH CỦA PHẬT GIÁO VIỆT NAM ĐÃ GHI TRONG "BẢN PHỤ ĐÍNH" VỀ BẢN TUYÊN NGÔN NÓI TRÊN – Stop – NẾU KHÔNG ĐƯỢC NHƯ VẬY THÌ SAU 48 TIẾNG ĐỒNG HỒ KỂ TỪ 14 GIỜ HÔM NAY KHÔNG NHỮNG CÁC TĂNG, NI VÀ PHẬT TỬ ĐÃ TÌNH NGUYỆN ĐƯỢC PHÉP TUYỆT THỰC – Stop – TÔI CẨN TRỌNG BÁO TIN TỔNG THỐNG RÕ – Stop – TRÂN TRỌNG -Stop/Fine.

— —- — ooo oOo ooo — — —

Từ dưới chân đức Phật, tôi đang chuẩn bị đích thân tuyệt thực. Tôi gửi đến toàn thể Phật Giáo Đồ những lời chân thành sau đây:

Trước hết, tôi xin báo cáo để toàn thể Phật Giáo Đồ biết: Một "Bản Tuyên Ngôn" ghi 5 nguyện vọng tối thiểu và chân chính (vì thuần túy thuộc phạm vi tín ngưỡng) đã được kính gởi Tổng Thống cách nay non 20 ngày, rồi một "Bản Phụ Đính" gửi tiếp theo, giải thích quá rõ ràng đại thể và chi tiết về 5 nguyện vọng ấy, đồng thời cũng đã tước bỏ hết những gì mà tâm hồn và triết thuyết của Phật Giáo chúng ta dạy chúng ta cái gọi là "phải chăng".

Tôi gác hết lại ở đây bao nhiêu trở ngại, xuyên tạc và vu khống mà cuộc tranh thủ công khai cho 5 nguyện vọng chân chính phải hứng chịu, tôi cũng gác hết lại ở đây, không nói đến những sự ủng hộ của dân tộc và thế giới đối với cuộc tranh thủ vì lý tưởng tự do và bình đẳng tôn giáo của chúng ta. Tôi chỉ báo cáo để Phật Giáo Đồ biết rằng, tôi đã báo tin trước đây 10 ngày, nếu 5 nguyện vọng chân chính của Phật Giáo không được chính quyền giải quyết thỏa mãn và nghiêm chỉnh thì một cuộc tuyệt thực để cầu nguyện sẽ được các vị lãnh đạo 6 tập đoàn Tăng-già và Cư Sĩ trong toàn quốc cũng như Tăng, Ni tại thủ đô Sài Gòn được thực hiện từ 2 giờ chiều hôm kia tức 30.5.1963.

Trong cuộc tuyệt thực này chư Tăng thuộc Giáo Hội Phật Giáo Nguyên Thủy cùng tham dự tại Huế cũng như tại Sài Gòn. Đến bây giờ thì cuộc tuyệt thực đã gần đủ 48 tiếng đồng hồ, nhưng nguyện vọng chân chính của Phật Giáo Việt Nam vẫn bị Tổng Thống và Chính Phủ thản nhiên không thèm giải quyết! Chỉ có một thông cáo, mà ngay trên hình thức đã mặc nhiên coi như không có sự hiện diện của Phật Giáo trên đất nước này, sự tranh đấu công khai của Phật Giáo mà máu đã chảy không ít cũng mặc nhiên tỏ ra không thèm đếm xỉa đến.

Trong "Bản Phụ Đính" gởi Tổng Thống – cũng như những tuyên bố nhiều lần của Thượng Tọa Trí Quang – Phật Giáo chúng ta tuyên bố tôn trọng Tổng Thống và Chính Phủ. Chúng ta chỉ đòi hỏi cải thiện chính sách bất công đối với Phật Giáo, lại chỉ đòi hỏi với phương pháp "bất bạo động". Trong khi đó, trong một tài liệu chính thức cho công chức học tập, Tổng Thống đã tuyên bố 80% ấy đã hai lần bầu lên Tổng Thống, mà trong tài liệu ấy Tổng Thống đã công khai tỏ lòng nhớ ơn. Ấy vậy mà ngày nay 5 nguyện vọng chân chính của 80% ấy không được đếm xỉa đến, Phật Giáo của 80% ấy coi như không có, không đáng nói với, như thế là cái chính sách bất công đã gần thành chủ trương hủy bỏ Phật Giáo.

Vì lẽ đó, tôi bằng lòng để một số lớn Phật Tử, và toàn thể Tăng, Ni ở cố đô Huế tụ tập lại đây, tụng kinh cầu nguyện và gửi lên Tổng Thống một kiến nghị mà tôi đã chấp nhận.

Tiếp theo, tôi và một số khá đông Tăng, Ni sẽ khởi sự tuyệt thực bắt đầu từ 11 giờ – nghĩa là ngay sau cuộc biểu tình này là cuộc tuyệt thực sẽ diễn ra – với ý chí một còn một mất với 5 nguyện vọng chân chính của Phật Giáo Việt Nam.

Tôi cũng nói thêm là sự việc này tôi đã khẩn điện cẩn trọng báo tin cho Tổng Thống hay vào 17 giờ chiều hôm kia, 30.5.1963.

Trước khi toàn thể Tăng, Ni và Tín Đồ kẻ ở lại tuyệt thực, kẻ tụng kinh cầu nguyện rồi ra về, tôi ra lệnh cho các Phật Tử, hãy:

1. "Bất bạo động" đến kỳ cùng,

2. Trước khi mặt trời lặn và mặt trời mọc – tức ban đêm – các Phật Tử tuyệt đối không xê dịch, tụ tập ngoài đường.

3. Nhưng được phép tùy nguyện biểu lộ nguyện vọng của mình kể từ sau giờ này, miễn là 2 nghiêm lệnh trên phải giữ.

Phật lịch 2.507, Huế ngày 1 tháng 6 dl. 1963

HÒA THƯỢNG HỘI CHỦ