CHẾT TRONG SỰ SỐNG

Bấy giờ tôi khoảng chín tuổi, một hôm đi xem đưa đám tang ông Võ Hờ trong xóm, Thấy mọi người đi sau đám tang đều khóc nức nở và tức tối. Thấy họ khóc, tôi cũng khóc. Nhưng bấy giờ tôi không biết tại sao lại khóc như vây. Đến khi về nhà tôi hỏi mẹ tôi rằng: mẹ có chết không? Mẹ tôi nói, mẹ rồi cũng chết, nhưng bây giờ thì chưa. Tôi lại hỏi tiếp, mẹ chết còn ba có chết không? Mẹ trả lời, ba cũng chết. Tôi nói ba mẹ chết hết con sống với ai? Mẹ tôi có vẻ xúc động và im lặng. Tôi hỏi tiếp, Thế thì mai mốt con lớn rồi con cũng chết như ông Hờ phải không? Mẹ tôi nói đâu có phải lớn mới chết. Có khi nhỏ cũng chết. Tôi hỏi do đâu mà có chết. Mẹ chỉ nhìn tôi và cười mà không trả lời. Sau đó mẹ tôi nói, Trưa nay ba đi làm việc về rồi con sẽ hỏi ba.

Ba tôi đi làm việc về, tôi hỏi ba rằng: Tại sao ông Hờ chết? Ba tôi nói, Ông già thì ông chết thôi, có gì đâu mà hỏi. Như vậy ông Hờ chết là do già. Ba tôi có trả lời là do ông có sinh ra trong đời nầy. Rồi ba lại hỏi tôi. Con còn nhỏ hỏi mấy chuyện ấy để làm gì?. Tôi trả lời là để biết. Ba tôi bảo tôi xuống hỏi mẹ, còn ba chỉ trả lời ngang đó thôi. Tôi thưa con đã hỏi mẹ rồi. Mẹ nói đâu có phải già mới chết. Trẻ cũng chết mà. Con hỏi tại sao? Mẹ bảo chốc nữa ba đi làm về thì hỏi ba, còn mẹ chỉ trả lời ngang đó thôi.

Như ba tôi trả lời, Già mà chết thì ai cũng hiểu, nhưng “trẻ cũng chết” câu nói ấy của mẹ tôi đã đánh động cái tò mò của tôi, khi tôi mới chín tuổi. à sau khi xuất gia làm chú điệu, nhờ thầy tôi dạy, tôi mới nhận ra được điều nầy. Thầy dạy “cái chết có ngay trong cái sống, vậy mấy điệu phải siêng năng tu học, đừng để đời mình trôi qua trong từng giây phút của cái chết và cái sống một cách oan uổng”.

Lời thầy dạy năm xưa, bây giờ mỗi khi ngồi gẫm lại thấy thấm thía làm sao! Quả thật như vậy: “Nếu ta sống và chết trong ngũ dục, thì sự sống và cả sự chết của ta đều là oan uổng, chứ không phải chỉ có chết mới oan uổng mà sống không oan uổng đâu nhé”

Thích Thái Hòa