Thưa Anh Chị Em Huynh trưởng bốn phương,

Người ta thường nói: “Mắt là cửa sổ của tâm hồn” vì nhìn vào mắt, người ta có thể “thấy” được tâm của người kia như thế nào (thật thà, nghiêm chỉnh hay dối trá, gian ác … nhưng tất nhiên không phải luôn luôn đơn giản như vậy, vì có người có cặp mắt và khuôn mặt rất thánh thiện nhưng tấm lòng gian ác xảo quyệt, mưu mô, ví dụ như nhân vật Milady trong “Les Trois Mousquetaires” của Alexandre Dumas!   !!)

Thế nhưng lại có câu: “tâm viên ý mã” _ Tâm của chúng ta khi thiện khi ác, thay đổi liên tu bất tận, như con vượn chuyền cành như con ngựa hoang dong ruỗi … khi Ma khi Phật, không biết đâu mà lần!

Còn nhớ câu chuyện: một chàng hoạ sĩ kia đi tìm người mẫu để họa hình Chúa Kitô. Anh ta mừng rỡ khi gặp một thanh niên tuấn tú, cặp mắt tinh anh, gương mặt sáng ngời như một vị thiên thần … thế là bức hình Chúa Kitô được chàng họa sĩ hoàn thành xuất sắc, ai cũng ca ngợi. Năm năm sau, người họa sĩ tài ba kia lại muốn họa hình Juda (ngưòi môn đồ của Chúa Kitô nhưng đã phản Chúa). Chàng đi vào những nơi đen tối của xã hội để mong gặp một người có tâm hồn đen tối, phản thầy phản bạn, phản Đạo v.v.. để làm người mẫu cho mình họa hình Juda; và may mắn thay, chàng cũng được gặp người vừa ý. Đó là một thanh niên có gương mặt xanh xao, thân hình gầy yếu, cặp mắt mệt mỏi, chán chường, luôn nhìn xuống và có vẻ như sợ sệt, tránh nhìn thẳng vào mắt người đối diện, … anh ta cho họa sĩ biết vì cần tiền nên mới nhận lời làm người mẫu cho họa sĩ … Người họa sĩ ngạc nhiên: anh đã quen ta? sao mới gặp ta anh đã biết ta sẽ trả nhiều tiền cho người mẫu? Chàng thanh niên đáp: cháu đã làm mẫu cho chú vẽ hình Chúa Jesus cách đây 5 năm mà! Chắc chú không nhận ra cháu. Chàng họa sĩ ngỡ ngàng nhìn sững người thanh niên, như không tin vào mắt mình! Than ôi! Thiên thần và ác quỉ cũng là 1 người này đó sao? Thời gian và hoàn cảnh nào đã biến chàng ta ra như vậy? Chàng họa sĩ ngạc nhiên nhưng chúng ta đâu có ngạc nhiên vì bản thân chúng ta đều biết, thân tâm chúng ta thay đổi từng ngày từng giờ … ngay như Xuân Diệu cũng đã nhận xét “từ tôi phút trước ra tôi phút này” rồi mà!

Nhưng câu nói “Mắt là cửa sổ của tâm hồn” thì không sai mấy: mắt là cửa sổ qua đó ta tiếp xúc với thế giới bên ngoài, ta nhìn đời, nhìn người, nhìn làm sao thì sống như vậy, khi tâm ta thanh tịnh, ta thấy thế giới thanh tịnh, ta yêu mến người chung quanh, quan tâm tới họ; khi tâm ta điên đảo ta thấy thế giới điên đảo, ta hận đời hận người, muốn la hét, đập phá v.v.. cho nên mới nói thiên đàng hay địa ngục, hạnh phúc hay đau khổ đều từ trong Tâm mà ra.

Thật vậy, chúng ta nhìn cuộc đời qua lăng kính của Tâm. Những phản ứng của tâm (vui, buồn, giận, đau khổ, hạnh phúc…) chỉ có khi tâm ta tiếp xúc với cảnh vật bên ngoài qua các “cửa sổ” mắt, tai … Vì thế, các chú Tiểu khi mới vào chùa đều được giáo dục sửa đổi cái nhìn _từ cái nhìn ích kỷ (chỉ biết có mình) thành ra cái nhìn hướng đến tha nhân _ Các chú được dạy học thuộc lòng những bài kệ có nội dung như thế. Ví dụ thường người ta hay ước mong hay “cầu nguyện”: cầu cho tôi trúng số, cầu cho tôi thi đậu, cầu cho tôi được hạnh phúc v.v.. Bây giờ các chú được dạy phải nói: “cầu cho tôi và tất cả mọi người” (chúng sanh ). ….. Đó là một phương pháp “giáo dục cái nhìn” cũng như điều chỉnh những phản ứng của mình trước những cảnh “mắt thấy, tai nghe, thân tiếp xúc.” Ngoài ra, những vật, những cảnh mà mắt nhìn thấy thường gắn liền với những ký ức đã nằm sâu trong tiềm thức (subconsciousness); bây giờ ta phải làm sao để móc nối cái nhìn với chân lý chứ không cho nó móc vào với những ký ức đã tích tụ từ xa xưa. Muốn vậy, khi thấy một cảnh hay làm một việc ta phát một lời nguyện hướng về chân lý; lâu dần sẽ giúp ta sống với chân lý. Từ lúc nhỏ chúng ta đã quen với những phản xạ không lựa chọn như vậy, không hề ý thức về quá trình hình thành của chúng ra sao. Nếu những phản xạ ấy đưa đến an lạc giải thoát thì rất may mắn, nhưng nếu những phản xạ ấy đưa đến phiền não, bệnh hoạn, chấp trước vào bản ngã, v.v… thì chúng ta cần phải sửa đổi chúng lại. Phương pháp giáo dục đó là sự tỉnh thức trong từng cử chỉ, lời nói, hành động của mình, mình biết mình đang làm gì, phải làm thế nào cho đúng, cho tốt với mình và với mọi người. Khi làm 1 việc gì, chúng ta phát ra 1 lời nguyện hướng về tha nhân, ví dụ:

Sự huân tập những ý nghĩ trong sáng, lời nói chân thật, hành động sáng suốt sẽ giúp trẻ em lớn lên với cái nhìn gần với chân, thiện, mỹ, với cái Tâm thương yêu và hiểu biết, cuộc đời của các em nhất định sẽ an lạc, thảnh thơi hạnh phúc nhiều hơn. Còn chúng ta, dù tuổi đời bao nhiêu thì việc thanh lọc tâm ý cũng không bao giờ trể hay dư thừa. Vì thế phương pháp giáo dục này có thể áp dụng chung cho mọi lứa tuổi; các em nhỏ thì phải có những bài thi kệ cho các em học thuộc lòng còn người lớn chúng ta thì tự mình đặt ra những bài thơ nhỏ áp dụng vào cuộc sống tỉnh thức để tự huấn luyện Tâm mình.

Thân kính chúc ACE “một ngày như mọi ngày” an lạc và thảnh thơi để tinh tấn tu học Phật pháp _phương thuốc nhiệm mầu chữa lành mọi tâm bệnh.

Trân trọng,
BBT